Project Hitte in de woning -

In het project Hitte in de woning heeft de Hogeschool van Amsterdam (HvA) samen met verschillende partners onderzocht hoe de koelbehoefte van bewoners in een warmer wordend klimaat energiezuinig ingevuld kan worden, zonder de energievraag (bijv. doordat mensen airco’s gaan aanschaffen) voor de stad als geheel te verhogen.

Eerder onderzoek

Overigens heeft de Hogeschool van Amsterdam eerder onderzoek uitgevoerd naar hitte, maar dan voor de stad: De hittebestendige stad: een koele kijk op de inrichting van de buitenruimte (hva.nl) (mei 2020). Zij formuleren een aantal richtlijnen (afstand tot koelte, percentage schaduw op looproutes en in buurten, % groen in de buurt). In dit verband wordt ook wel gesproken over de 3-30-300 regel: iedereen zou vanuit de woning minimaal 3 flinke bomen moeten zien, 30% van de buurt zou een schaduwrijk bladerdak moeten hebben en iedereen zou op maximaal 300 meter van een aangename groene koele plek moeten wonen.

De praktijk is helaas anders. Uit een analyse van journalistiek platform Investico naar hittescores van huizen, blijkt dat bijna tien miljoen Nederlanders, van wie zo’n twee miljoen ouderen, in een huis wonen waarvan de hittescore volgens de huidige bouwrichtlijnen te hoog is. Door klimaatverandering komt extreme hitte steeds vaker voor in Nederland, ook met temperaturen boven de 35 °C. In woningen kan de temperatuur dan flink oplopen.

Geen normen voor bestaande bouw

Voor nieuwbouw is er al wel een norm om de hitte in woningen te beperken, bestaande woningen zijn juist zo ontworpen dat er zoveel mogelijk licht en warmte van de zon binnenkomt. Daarom hebben woningen vaak veel glas, waarbij zonwering vaak ontbreekt.

Hittestress

Als je langere tijd in een woning met een hoge temperatuur verblijft, kun je last krijgen van hittestress. Door oververhitting kun je lichamelijke en mentale klachten krijgen, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en slecht slapen. Dit heeft een negatief effect op de gezondheid en de leefbaarheid.

Onderzoek

De onderzoekers hebben de hitte gemeten in 130 woningen, waarbij ze de effecten van vier maatregelen hebben onderzocht: de woning doorluchten, zonwering gebruiken, de woning isoleren en de wijk vergroenen. Verder hebben de onderzoekers computersimulaties uitgevoerd voor drie woningtypen: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat. Ook hebben ze een tweetal belevingsonderzoeken uitgevoerd onder meer dan 1000 bewoners, en hebben ze een viertal workshops georganiseerd met professionals op het gebied van wonen, warmte en energie.

Combinatie van maatregelen nodig

Een link naar de eindpublicatie staat onderaan deze pagina. Uit het onderzoek blijkt dat het in bestaande woningen vaak te warm is. De hittenorm (die alleen bestaat voor nieuwbouw) wordt vaak overschreden. De vier onderzochte maatregelen kunnen helpen om het hitte-probleem aan te pakken, maar alleen in combinatie. Een woning met zonwering die ’s nachts niet gelucht kan worden, wordt alsnog te heet. Het maakt ook uit of er veel groen om de woning aanwezig is.

Basis voor integraal hittebeleid

Het onderzoek laat zien dat meerdere partijen op verschillende niveaus moeten samenwerken om hitte in woningen te beperken. Woningcorporaties, gebouw- en woningeigenaren, gemeenten en provincies moeten allemaal iets doen om hitte aan te pakken. In de factsheets in de eindpublicatie staat per maatregel welke partij wat kan doen. Het verdient aanbeveling om per wijk te bekijken welke hittemaatregelen het beste werken en daarbij te kijken naar de niveaus gebied, gebouw en gebruiker. Het onderzoek biedt waardevolle inzichten om aldus te komen tot een integraal hittebeleid.