Isolatiewaarden

Als je gaat isoleren krijg je te maken met allerlei termen, die de isolatiewaarde aangeven. Om je een beeld te geven wat deze termen betekenen en welke van belang zijn om de isolatiewaarde van je huis te bepalen, is het belangrijk om te weten welke waarden we onderscheiden. Hieronder vind je een overzicht van veel genoemde waarden bij thermische isolatie:

• Lambda waarde
• Rd-waarde
• Rc-waarde
• U-waarde
• K-waarde
• Rw-waarde

Lambda waarde

Met de lambda waarde wordt de mate van warmtegeleiding van een materiaal aangegeven. De Lambda waarde wordt daarom ook wel warmtegeleidingscoëfficiënt genoemd en wordt vaak kortweg aangeduid met λ. De warmtegeleidingscoëfficiënt geeft aan hoeveel Watt energie er door een vlak van 1 m² gaat bij een dikte van 1 meter, per graad Kelvin temperatuurverschil tussen beide vlakken. De lambda waarde wordt derhalve uitgedrukt in W/mK (Watt/meters in graden Kelvin). Hoe lager de λ-waarde hoe hoger de isolatiewaarde en dus hoe beter een materiaal isoleert. Materialen die warmte goed geleiden, isoleren dus slecht.

Rd-waarde

De Rd-waarde wordt ook vaak omschreven als de R-waarde. De R staat hier voor “Resistance” en de d voor “declared”, oftewel; de door de fabrikant verklaarde weerstand van het isolatiemateriaal. De term Rm-waarde wordt hier ook wel voor gebruikt: Resistance Material: het gaat om de thermische weerstand van een ‘eenmateriaallaag’. Met de R-waarde (Rd- of Rm-waarde) wordt het isolerend vermogen van bijvoorbeeld muren, glas, daken en vloeren aangegeven. Dat is dus wezenlijk anders dan de Rc-waarde, waar het isolerend vermogen van een constructiedeel wordt aangegeven, zoals een spouwmuur of combinatievloer. De R-waarde wordt uitgedrukt in m²K/W.

Ter informatie: de R-waarde wordt berekend met een bepaalde formule:

het berekenen van de R-waarde hangt af van de materialen waaruit de constructie bestaat. De materiaalsoort wordt aangegeven met de warmtegeleidingscoëfficiënt (λ-waarde). Vervolgens wordt de materiaaldikte in meter(s) gedeeld door de λ-waarde.

Formule: R-waarde = d / λ in m²K/W

Uitleg formule:

• d staat voor de dikte in meters
• λ staat voor de lambda waarde van het materiaal (ook wel warmtegeleidingscoëfficiënt).
• m²K/W staat voor hoeveel warmte in graden Kelvin er per vierkante meter per seconde verloren gaat als het verschil tussen binnen en buiten 1°C is.
  

Voorbeeldberekening
De Rm-waarde van een gespoten purschuim laag met een fictieve dikte van 15 centimeter (0,15 meter) wordt als volgt berekend:

Rm = d / λ
Rm = 0,15 / 0,030
Rm = 5 m²K/W

Hoe hoger de Rd- waarde is, hoe beter het materiaal isoleert.

Rc-waarde

De Rc-waarde is een belangrijke term bij het isolatiewerkzaamheden. De afkorting RC staat voor Resistance Construction, oftewel de thermische weerstand van een constructiedeel waarin meer materialen zijn verwerkt. De R-waarde (Rd of Rm) gaat over één materiaal. Met de Rc-waarde wordt dus de isolatiewaarde van constructies aangegeven, bijvoorbeeld een constructievloer of dubbelglas. Hoe hoger het getal, hoe beter de woning geïsoleerd is. De Rc- waarde verschilt voor elk onderdeel van de woning zoals bijvoorbeeld het dak, de gevel en de vloer. Er worden voor al deze onderdelen andere eisen gesteld.

Vanuit het Bouwbesluit zijn er minimumeisen gesteld op het gebied van warmteweerstand van de constructies voor gevels, daken en vloeren. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen nieuwbouw en renovatie.

Voordat je de Rc-waarde van constructies of meerlaagse materialen kunt berekenen moet je eerst de R-waarde van de (afzonderlijke) materialen berekenen. Samen vormen de afzonderlijke materialen de constructie. In het meest recente bouwbesluit (NEN 1068) wordt daaraan nog eens een correctiefactor Alfa toegevoegd. Dit om onnauwkeurigheden in de verwerking en opbouw van de constructie te corrigeren.

Om te voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit 2015 kan de RC-waarde als volgt worden berekend:

Uitleg symbolen:
Rc – Warmteweerstand van de constructie in m² K/W.
Rm – Warmteweerstand van de afzonderlijke lagen in de constructie in m² K/W.
Rsi – Warmte-overgangsweerstand binnen (si staat voor surface interior)
Rse – Warmte-overgangsweerstand buiten (se staat voor surface exterior)
α – Correctiefactor (onder meer convectie en onnauwkeurigheden in de verwerking)

*Voor de Rsi en Rse worden de waarden gehanteerd zoals opgenomen in het Bouwbesluit.

U-waarde

De U-waarde wordt ook wel de warmtedoorgangscoëfficiënt genoemd. Met deze waarde wordt aangeduid hoeveel warmte er per graad (Kelvin) temperatuurverschil, per seconde, per m² doorgelaten wordt tussen de ene en de andere kant van een constructie. Hoe lager de U-waarde, hoe minder warmte er doorgelaten wordt en hoe hoger derhalve de isolatiewaarde. De U-waarde is de omgekeerde waarde van de R-waarde (Rm-waarde). Vaak wordt de Rc-waarde gebruikt voor vloer, wand, en dakoppervlak en wordt de U-waarde gebruikt voor het berekenen van de isolatiewaarde van ramen (U-waarde glas en U-waarde kozijn).

De U-waarden van de verschillende soorten (isolatie)glas kun je op deze pagina vinden.

De U-waarde van het kozijn is verschillend per soort kozijn. Hieronder zie je de U-waarde van verschillende soorten kozijnen.

• De U-waarde van een houten kozijn is 2,4.
• Een kunststof kozijn heeft een U-waarde tussen de 1,0 en 2,2
• Een aluminium kozijn heeft een U-waarde van 6,0
• Een aluminium kozijn met koudebrug onderbrekingen heeft een U-waarde van 1,8 tot 2,7.
• Een super-isolerende profiel kozijn heeft een U-waarde van 0,8.

K-waarde

Met de K-waarde wordt de globale isolatiewaarde van de woningschil aangeduid. Dit geeft een beeld van het warmteverlies bij o.a. het dak, de buitenmuren, de vloer en de ramen. Een wand is meestal opgebouwd uit verschillende lagen en materialen. De K-waarde kan dan pas bepaald worden nadat de wand volledig staat. Daarnaast worden ook het soort materiaal en de dikte van de wand meegenomen bij het bepalen van de K-waarde.

Ook bij de K-waarde geldt: hoe lager, hoe beter. Een lagere K-waarde zorgt dus voor minder warmteverlies en betekent dat uw woning beschikt over een hoog isolatieniveau.

Het is niet eenvoudig om de K-waarde van de woning zelf te berekenen. Dit komt omdat er rekening moet worden gehouden met elke afzonderlijke laag op het gebied van type, materiaal en dikte. De K-waarde van de woning wordt berekend door alle afzonderlijke U-waardes van het huis bij elkaar op te tellen (de K-waarde wordt daarom ook wel de U-waarde van het huis genoemd). Daarbij wordt ook rekening gehouden met de compactheid van het huis, aangezien er dan minder geveloppervlakte is waar warmte langs verloren kan gaan.

Rw-waarde

De mate waarin een materiaal geluid kan isoleren wordt over het algemeen aangegeven met de geluidreductiewaarde Rw in decibel. De R in Rw slaat op Reduction – Sound Reduction Index en de w verwijst naar de Weighted Sound Isolation Index. Het is een internationale grootheid die in één getal de geluidsisolatie aangeeft. Als het gaat om akoestiek gaat het meestal om een veelheid aan waarden, men heeft dit terug willen brengen naar één gewogen getal van de mate van geluidsisolatie. De Rw-waarde geeft aan hoeveel decibel (dB) van het geluid van buiten gedempt wordt.

Als het gaat om geluidsisolatie is het belangrijk om te bepalen waar het geluid vandaan komt. Je moet rekening houden met een tweetal geluidsbronnen:

• Luchtgeluid: dit zijn trilling die worden verspreid via de lucht. Een speaker produceert geluid doordat het membraan gaat trillen.
• Contactgeluid: contactgeluiden ontstaan door trillingen in de constructie, die op hun beurt de lucht doen trillen waardoor er geluid ontstaat. Als de speaker op de verdieping boven je direct op de houten vloer staat, zul je de bonk-bonk geluiden via het trillen van de vloer horen, dit is dan contactgeluid. 

Geluidslekken tussen twee ruimtes worden vooral veroorzaakt door luchtlekken. Een klein luchtlekje tussen twee ruimtes maakt ze erg gehorig. Contactgeluid is moeilijker te bestrijden dan luchtgeluid. Het geluid verspreidt zich namelijk via trillingen in de constructie, waardoor ook de omliggende muren, plafonds en vloeren het geluid overdragen.

Bij het zoeken naar geluidswerende oplossingen geldt: hoe hoger de Rw-waarde, hoe beter de geluidsisolatie. Een Rw-waarde van 40 dB zorgt ervoor dat bij een luchtgeluid van 60 dB binnen slechts 20 dB hiervan te horen is.

Tot zover de opsomming van de verschillende isolatiewaarden.

---

U-waarde vergelijken met Rd-waarde

Voor eenlaags isolatiematerialen een Rd-waarde opgegeven om aan te geven hoe goed een materiaal isoleert. Hoe hoger de waarde, hoe beter (hoe minder warmte je verliest). Voor glas wordt een U-waarde gebruikt, waarbij juist het omgekeerde geldt. Hoe lager de waarde, hoe beter het glas isoleert.

Je kunt de U-waarde en de Rd-waarde vergelijken, dus isolatiematerialen vergelijken met glas. Dat kun je doen door 1 te delen door de U-waarde van glas. Je krijgt dan een vergelijkbaar getal als dat van de Rd-waarde. Zo kun je enkel glas met een U-waarde van 5,8 vergelijken met isolatiemateriaal: 1 gedeeld door 5,8 geeft een Rd-waarde van 0,17. Triple glas met een U-waarde van 0,5 kan op eenzelfde manier vergeleken worden met isolatiemateriaal: 1 gedeeld door 0,5 geeft een Rd-waarde van 2.