Omdat veel mensen de energierekening onduidelijk vinden (uit onderzoek van de ACM bleek dat 87% procent van de consumenten de energierekening onduidelijk vindt) heeft de ACM regels opgesteld rondom de energierekening. Energieleveranciers, en ook energie-vergelijkingssites, zijn verplicht om begrijpelijke, vergelijkbare en consistente informatie te geven.
Jaarafrekening
De jaarafrekening is de standaard rekening, die je één keer per jaar krijgt van je energieleverancier. Hier staan zowel de kosten van de leverancier als van de netbeheerder op. Pas na een volledig jaar weet de leverancier hoeveel je verbruikt hebt. Bij het aangaan van het energiecontract moet je opgeven wat je per jaar denkt te verbruiken, op basis van die inschatting wordt in het eerste jaar je maandelijkse voorschotbedrag (termijnbedrag) bepaald. Daarna wordt de hoogte van je termijnbedrag gebaseerd op het historische verbruik van je woning. Op de jaarafrekening wordt gekeken of het maandelijkse voorschotbedrag je uiteindelijke verbruik dekt. Heb je meer energie verbruikt, moet je bijbetalen. Heb je minder verbruikt krijg je geld terug (meestal wordt dit dan verrekend met het voorschot in de nieuwe maand van het volgende jaar. Wij adviseren om je voorschotbedrag zo laag mogelijk te houden! Reserveer wel geld voor als je aan het einde van het jaar denkt te moeten bijbetalen.
Eindafrekening
Stap je over naar een andere energieleverancier (vanwege verhuizing of omdat je een betere aanbieding hebt) krijg je (verplicht) binnen zes weken de eindafrekening van de oude energieleverancier. Hierop kun je ook zien of de maandelijkse voorschotten genoeg waren om het verbruik te dekken. En of je nog moet bijbetalen of geld terugkrijgt.
Opbouw energierekening
We gaan nu alle verschillende onderdelen (kostenposten) van je energierekening uitleggen. De energieleverancier bepaalt zelf in welke volgorde deze kosten op de rekening worden vermeld. Maak je gebruik van dubbeltarief worden de kosten van de elektriciteit (aantal kWh) uitgesplitst naar piek- en daltarief. Soms wordt piektarief als ‘normaaltarief’ vermeld. Ook je terug-levering, als je zonnepanelen hebt, kan in piek- en daltarief worden uitgesplitst (dit is afhankelijk van hoe je energieleverancier de terug-levering berekent). Op de energierekening staan de volgende posten:
- variabele leveringskosten (met energiebelasting en ODE, zie bij links onderaan)
- vaste leveringskosten (voorheen vastrecht)
- netbeheerkosten
- vermindering energiebelasting (voorheen heffingskorting).
Op de rekening is de EAN-code vermeld. Dat is een uniek nummer dat bij je aansluiting hoort.
Leveringskosten (variabel)
Ook wel verbruik(skosten) genoemd. Hieronder vallen de kosten van de levering van stroom (in kWh) en gas (m3).
De prijs per kWh elektriciteit bestaat uit:
- De kale prijs (ook wel marktprijs genoemd)
- Energiebelasting
- ODE (Opslag Duurzame Energie: de ODE wordt gebruikt om de productie van duurzame energie te stimuleren)
- 21% btw over alle bovenstaande posten.
De prijs per m3 gas bestaat uit:
- De kale prijs (ook wel marktprijs genoemd)
- Energiebelasting
- ODE
- 21% btw over deze posten.
De kale prijs/marktprijs voor elektriciteit en gas worden bepaald door de energieleverancier, de overige posten (energiebelasting en ODE) worden jaarlijks door de overheid vastgesteld.
Op de rekening zie je meestal een soort tabel, met per regel begin en einddatum van de periode, het aantal kWh dat je verbruikt hebt, de kale prijs per kWh, de energiebelasting, ODE en btw (en evt. piek of daltarief). Teruggeleverde energie van je zonnepanelen wordt er vanaf getrokken.
Als je een 1 of 3 jarig contract hebt, betaal je een vooraf afgesproken prijs en anders betaal een variabel leveringstarief: dit gaat dan alleen over de ‘kale prijs’, de marktprijs. Bij een variabel leveringstarief kan de energieleverancier de leveringskosten per kwartaal of half jaar aanpassen. De energiebelasting en de ODE worden (half)jaarlijks bepaald door de overheid (per 1 juli of per 1 januari).
Vaste kosten energieleverancier
De energieleverancier rekent vaste kosten voor het leveren van gas en stroom. Dit werd voorheen vastrecht genoemd. Hiervan betalen de energieleveranciers bijvoorbeeld hun bedrijfskosten, administratie, marketing, welkomstpremies enzovoorts. Je kunt zelf je energieleverancier kiezen. De energieleverancier mag zelf bepalen wat de prijs van elektriciteit en gas is en wat de vaste kosten zijn, maar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) controleert wel of de leveringstarieven redelijk zijn. Op de rekening zelf kunnen deze kosten als een te betalen bedrag per dag worden gepresenteerd of per maand.
Netbeheerkosten
Je kunt niet kiezen wie je elektriciteits- of gasaansluiting verzorgt, want dit is altijd de netbeheerder. Op de energierekening staan ook netbeheerkosten. Dit zijn de kosten voor je aansluiting, de meter en het transport van energie. Deze kosten ben je verschuldigd aan je regionale netbeheerder, maar deze worden via de energierekening geïnd door het energiebedrijf. Netbeheerkosten worden ook wel netwerkkosten of capaciteitstarief genoemd. De kosten zijn opgebouwd uit: vastrecht net, capaciteitstarief, periodieke aansluitvergoeding en meterhuur. Ook hier geldt dat ze op de rekening per dag of per maand kunnen worden gepresenteerd.
De ACM bepaalt de maximale aansluittarieven. Er is nu onenigheid tussen de ACM en de netbeheerders over de tarieven over 2022 tot 2026: de ACM houdt naar het oordeel van de netbeheerders nog onvoldoende rekening met de fors oplopende investeringen die van de netbeheerders verwacht worden in het kader van de energietransitie. Deze worden meestal jaarlijks per 1 januari aangepast door de netbeheerders. De netbeheerders, vertegenwoordigd in Netbeheer Nederland, willen alle kosten die ze moeten maken om het elektriciteitsnet te verzwaren gewoon afwentelen op de burgers (consumenten).
Vermindering energiebelasting
Dit is een vast bedrag dat ieder huishouden met een elektriciteitsaansluiting terugkrijgt van de belastingdienst. Voorheen werd dit heffingskorting genoemd. Het bedrag is onafhankelijk van hoeveel energie je verbruikt. Op de energierekening wordt het meestal afgetrokken van de variabele leveringskosten voor stroom (het verbruik). Als je heel weinig stroom en gas verbruikt, kun je dus meer energiebelasting terugkrijgen dan je betaalt. Het bedrag dat je in 2021 terugkrijgt is € 558,56 (inclusief btw). De overheid ziet een deel van het energieverbruik als basisbehoefte: je kunt niet zonder. Over dat deel betaal je daarom geen belasting en wordt dit in mindering gebracht.
Verder blijft het natuurlijk een rare constructie dat je bij de leveringskosten van gas en elektriciteit over de belasting (energiebelasting en ODE) ook nog eens btw moet betalen.
Correctiefactor en regiotoeslag gas
Deze termen kun je ook tegenkomen op je energierekening. De correctiefactor gas is een correctie die de energieleverancier toepast omdat het gas niet altijd dezelfde ‘calorische waarde’ heeft (niet dezelfde hoeveelheid warmte levert). De energieleverancier weet welke gasmix jij krijgt en past daarop de correctiefactor toe. Door warmte zet gas uit en neemt de calorische waarde af. Gasmeters zijn afgesteld op meten bij 7 graden. Is het warmer, dan betaal je eigenlijk te veel voor je gas. Slimme (gas)meters passen daarom een temperatuurcorrectie toe. Ook de hoogte waarop de meter hangt, maakt uit: hoe hoger, des te lager de calorische waarde. Naar schatting betaalden zo’n 250.000 huishoudens meer voor hun gas omdat ze in hoogbouw of in een hoger gelegen gebied wonen. Sinds 1 januari 2015 dienen slimme gasmeters te corrigeren voor hoogte en temperatuur.
Einde aan ‘liegende gasmeter’ | Overig | bndestem.nl
De regiotoeslag gas betaal je voor het transport van gas. Hoe verder je van Groningen af woont, hoe hoger de toeslag is (er zijn 10 gasregio’s). De toeslag zit verwerkt in de prijs voor 1 m3 gas. Je energieleverancier mag er trouwens voor kiezen om voor alle klanten dezelfde toeslag te berekenen, ongeacht waar je woont.
Welkomstpremie
De markt van de energieleveranciers is erg competitief, energieleveranciers proberen klanten te lokken met forse welkomstpremies of cashback-acties. Let op de voorwaarden van zo’n welkomstpremie of cashback-actie, meestal wordt deze pas aan het einde van de contractperiode uitbetaald. Hij moet dan dus ook op de energierekening staan!
Controleer je energierekening
Het is aan te raden om je energierekening goed te controleren! Meet je zelf je energieverbruik, kun je ook controleren of de aantallen kloppen (kleine afrondingsverschillen zijn altijd mogelijk).
- kloppen de meterstanden en de (actie)tarieven? Neem er ook even je contract bij, daarin staan de tarieven vermeld.
- controleer of de vermindering energiebelasting is toegepast: ieder huishouden heeft recht op vermindering energiebelasting, ook als je zonnepalen hebt en je verbruik 0 kWh is.
- kijk goed of de tarieven tussentijds zijn aangepast. Ze mogen niet als gemiddelde over de hele factuurperiode worden vermeld, maar moeten per periode gespecificeerd worden.
- Worden de bedragen inclusief btw vermeld? Het is verplicht de bedragen inclusief btw te vermelden.
- Is de eventuele bonus (welkomstpremie of cashback-actie) verrekend?
- Is er sprake van een nieuw termijnbedrag, controleer dan of dit redelijk is. Dit bedrag is gebaseerd op je verbruik van de afgelopen jaren. Je energieleverancier kijkt ook naar de energieprijs. Heb je het afgelopen jaar te weinig betaald, dan zal het nieuwe termijnbedrag wat hoger zijn.
- Heb je zonnepanelen, controleer dan of de terug-geleverde stroom correct in mindering is gebracht op je verbruik (dus of de salderingsregeling correct is toegepast).
Links
Energiebelasting 2022 – Milieucentraal
Met de rekentool van Milieu Centraal check je snel of je in 2021 meer of minder energiebelasting gaat betalen.
Tarieven milieubelastingen – Belastingdienst
Voor praktisch advies over je rechten en plichten als consument rondom betalingsachterstanden, betalingsregelingen, (dreigende) afsluiting en dergelijke: kijk op ConsuWijzer.
Er is ook een Geschillenkommissie voor Energie. Deze commissie behandelt klachten van consumenten tegen een energieleverancier over afsluiten, levering of tarieven van gas, elektriciteit en warmte. Daarnaast behandelt de commissie klachten van consumenten tegen de netbeheerder over het functioneren van de meter (ijking) of schade als gevolg van een stroomstoring.
Ontwikkelingen in de energierekening tot en met 2030 – Achtergrondrapport bij de Klimaat- en Energieverkenning 2020. In de toekomst kan steeds minder gesproken worden over de gemiddelde energierekening, maar er komt een steeds grotere variatie in de energierekening van huishoudens. Verschillen in de energierekening kunnen hierbij bijvoorbeeld ontstaan door het eigenaarschap van zonnepanelen, het type warmtevoorziening en diverse andere factoren.
