Om de overlast en uitstoot van houtrook te verminderen heeft Ecolink Solutions (vader en zoon Franssen) een houtrookfilter ontworpen namelijk de ABCAT: dit staat voor After Burning CATalyst, hetgeen naverbrandingskatalysator betekent. Wij zijn niet gewoon om merken of producten te noemen (we hebben geen enkel belang hierbij), maar bij dit houtrookfilter ontkomen we er niet aan. ABCAT en houtrookfilter zijn bijna synoniemen. Het is het enige houtrookfilter in katalysatorvorm.
Het feit dat we hier aandacht besteden aan di houtrookfilter, betekent niet persé dat wij een voorstander zijn van deze oplossing. Het kan wellicht wat overlast verminderen, maar de overlast en ook de uitstoot van fijnstof blijft aanwezig. Het is geen oplossing die voor 100% werkt. Sommigen hebben bezwaar tegen dit product omdat het houtstook min of meer zou legitimeren. Nou, dát is in ieder geval niet onze bedoeling!
Katalysator
Het begrip ‘katalysator’ verwijst naar een stof die een reactie begint of versnelt zonder daar bij zelf te worden verbruikt. In de uitlaat van een auto zorgt de katalysator ervoor dat het laatste beetje onverbrande benzine of diesel alsnog wordt verbrand en niet in de lucht terecht komt. De ABCAT zit in de ‘uitlaat’ van een kachel en verbrandt onverbrande stoffen en schadelijke verbindingen in de houtrook zodat deze niet in de lucht terecht komen.
Hoe werkt de ABCAT?
Het filter werkt op een basis van speciaal corrosievast staal en edelmetalen. Door het ontwerp kan de houtrook gemakkelijk door de ABCAT heen stromen zonder dat u veel trek verliest. De katalysator zorgt voor een vlamloze naverbranding van roet, teer en andere verbindingen die sterk ruiken. Hierdoor blijft de schoorsteen langer schoon en wordt de geur van de houtrook geneutraliseerd. Deeltjes die in het vuur niet zijn verbrand krijgen een tweede kans om alsnog te verbranden. Hierbij ontstaat geen vuur. Door deze naverbranding wordt de ABCAT warm en kan de temperatuur in het midden van de ABCAT oplopen tot 500˚C. De buitenkant van de kachelpijp wordt hierbij nauwelijks warmer dan bij het stoken zonder ABCAT. Normaal gesproken zal de temperatuur van de houtrook zelden boven de 500°C uitkomen. Bij dergelijke houtrook temperaturen gaat immers ook veel warmte verloren via de schoorsteen.
Test resultaten
Het ABCAT Houtrookfilter is officieel getest bij het RFF in Oberhausen (Duitsland). Dit is een onafhankelijk testinstituut, erkend door de Duitse overheid (vergelijkbaar met TNO en de vroegere KEMA in Nederland). Test-resultaten en toelichting erop kun je via de link onderaan deze pagina vinden.
Het filter in de ABCAT bestaat uit een palladium en/of platinakatalysator. Deze zit in een ronde module die als een soort doorlatende klep in de kachelpijp is gemonteerd. Het grootste gedeelte van de houtrook gaat door deze katalysator. De katalysator kraakt onvolledig verbrande verbindingen zoals koolwaterstofverbindingen die de kleur en de geur aan houtrook geven. Daarnaast werkt de katalysator als filter waarmee een deel van het fijnstof (vliegas) wordt afgevangen. Deze katalysator werkt ook bij oudere kachels, er wordt zo’n reductie van 75% uitstoot van fijnstof en schadelijke stoffen gehaald. Een oude kachel wordt daarmee geen Ecodesign 2022 norm kachel (op een dergelijke kachel wordt tot minder 96% uitstoot gehaald met de ABCAT).
De katalysator heeft temperatuur (warmte) en (rest-)zuurstof uit de houtrook nodig om chemische verbindingen te kraken en vlamloos na te verbranden. Dat kan al vanaf een houtrooktemperatuur van circa 250°C. Voor een optimale werking (omzetten van hardnekkige verbindingen) is een temperatuur van 300 – 350°C vereist. De ABCAT wordt daarom direct op of achter een kachel geplaatst. Wanneer het eerste stuk kachelpijp op de kachel vrij is, is de inbouw van de ABCAT geen enkel probleem. Wanneer de gehele schoorsteen is ingebouwd zul je moeten zorgen dat je gemakkelijk bij de ABCAT kunt komen om deze regelmatig uit te nemen en schoon te maken (bijvoorbeeld met een luikje).
Reinigen en levensduur
De ABCAT® wordt gereinigd door deze onder de kraan uit te spoelen met (warm) water. Geadviseerd wordt om dit minimaal één keer per week te doen of wanneer je de aslade reinigt.
De levensduur van het actieve bestandsdeel van de ABCAT, de katalysator, hangt sterk af van het soort stookhout, het stookgedrag, de kachel, de schoorsteen en de temperatuur bij de ABCAT. Bij normaal gebruik gaat de katalysator 20 stookseizoenen mee. De ABCAT gaat niet kapot tenzij hij in contact komt met directe vlammen (in de praktijk komt dit alleen bij een schoorsteenbrand voor).
Als de kachel slecht brandt, kan een katalysator dit niet oplossen. De ABCAT is een zo geheten ‘end-of-pipe’ maatregel: alles vóór de ABCAT moet in orde moet zijn zodat de ABCAT haar werk optimaal kan doen. Het slecht branden van het vuur kan vele oorzaken hebben, maar dit alles speelt zich af vóór de ABCAT.
Tegen geur-overlast
Sterk ruikende koolwaterstofverbindingen zijn cyclische (vooral benzeen) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK`s), formaldehyden, alcoholen, ketonen, esters. Van de PAK’s heeft vooral naftaleen een sterke, prikkelende, onaangename teergeur. De ABCAT breekt deze stoffen voor een groot deel af waardoor je houtkachel nagenoeg niet meer te ruiken is.
Ervaringen
In de kachel/haarden branche lees je enkel lovende verhalen over de ABCAT, maar dat zegt niet zo veel. We hebben behoorlijk wat fora (houtstokers, ecologie, enz.) doorgeploegd op ervaringen met deze katalysator. Veel positieve reacties, maar zo nu en dan ook kritiek op de ABCAT en op de testresultaten. Er wordt niet altijd duidelijk hoe men zelf stookt en hoe de stookinstallatie er uit ziet. De rookgassen die door de ABCAT gaan, moeten wel een voldoende hoge temperatuur hebben, wil de ABCAT goed kunnen werken. We hebben ook commentaren gelezen van een paar deskundigen (o.a. een chemisch technoloog) en die zijn redelijk positief. Het ziet er naar uit dat de ABCAT de uitstoot en stank drastisch kan verminderen. Maar allemaal met een belangrijk voorbehoud: je moet je wel aan de richtlijnen voor goed stoken houden. De ABCAT mag geen excuus zijn om er maar een vies stookpotje van te maken.
Heb jij ervaring met de katalysator, positief of negatief? Laat het ons weten!
Links
Prijslijst, testresultaten en verschillende downloadbare brochures met meer informatie over het ABCAT® houtrookfilter:
