Sinds mei 2021 heeft Duurzaam Altrade een fijnstofmeter in de lucht. Vanuit de ambitie dat we in onze wijk Altrade en wellicht nog ruimer in Nijmegen-Oost, een eigen burgermeetnetwerk willen inrichten, hebben we nu de eerste stap gezet!
In ons enthousiasme schreven we eerst dat het de eerste fijnstofmeter in Nijmegen-Oost was, we werden terecht gecorrigeerd door Piet Biemans, die zelf al jaren een meetpunt in de lucht heeft op de Bandoengstraat, via het Ohnics-netwerk.
Via Sensor.Community hebben we een zelfbouw-fijnstofmeter besteld en deze geassembleerd en afgeregeld. Sensor.Community heeft inmiddels in 74 landen 14.602 sensoren uitstaan, ‘open milieudata’ bij elkaar verzameld door voornamelijk vrijwilligers! Onze sensor is inmiddels zichtbaar op de kaart (als je scrolt en je zit ‘in de kaart’ moet je even buiten de kaart klikken om op de pagina naar beneden te scrollen):
Op de hier afgebeelde kaart zie je in Altrade onze sensor (zeshoekig pictogram). Je kunt in en uitzoomen in de kaart (wij hebben via het aanroepen van de kaart geregeld dat op onze sensor is ingezoomd). Kies in het keuzevak links (de bovenste met het pijltje omhoog) eerst wat je wilt zien, PM10 en PM2.5 zijn aanduidingen van fijnstof. Klikken op het sensorpictogram geeft dan rechts in beeld de uitleg (sensor en aantal microgram/m3). Je kunt rechts in het uitlegvenster ook nog klikken op het +-teken van de sensor-aanduiding (#61429). Dan worden er grafiekjes getoond onder de sensor.
Als je kiest voor Official AQI US, wordt de sensor met een kleur weergegeven volgens de Amerikaanse Air Quality Index (zie legenda links in beeld). Deze is vergelijkbaar met de Lucht Kwaliteit Index, zoals we die noemen op de pagina over Houtstook.
Samen Meten Dataportaal
We geven in de Kennisbank achtergrondinformatie over het meten van luchtkwaliteit, en wat fijnstof eigenlijk behelst. Het RIVM heeft het Samen Meten Portaal ingericht, op deze pagina leggen we uit wat er allemaal bij komt kijken om zelf de luchtkwaliteit te gaan meten.
Nadat we sensor afgeregeld hadden, duurde het enkele dagen voordat deze zichtbaar was op het dataportaal. De zichtbaarheid betekent overigens niet dat de sensor is ‘goedgekeurd’, wel is hij dan stabiel in de lucht en zichtbaar op de sensor.community kaart zoals we die hierboven tonen. Het zichtbaar zijn van onze sensor op het dataportaal is wel van belang, omdat er op dit dataportaal een kalibratie plaatsvindt. Van de door ons gebruikte sensor is bijvoorbeeld bekend dat bij een hoge luchtvochtigheid veel te hoge waarden kunnen worden gemeten. Kalibreren is een methode om de afwijking van een meetinstrument vast te stellen door de meetresultaten te vergelijken met een standaard (bijvoorbeeld een geijkte professionele sensor).
Je moet op de Samen Meten Dataportaal kaart (zie link verderop) nog zelf inzoomen naar de sensor in Altrade. Dat is nu nog goed te doen. Omdat er nog maar één sensor in Nijmegen Oost / Altrade zichtbaar is, kun je onze sensor gemakkelijk spotten. Om privacy-redenen wordt de sensor niet exact afgebeeld op het perceel. Je ziet aan de kleur van de sensor wat de gekalibreerde waarde is (zie op de volgende afbeelding de legenda rechts in beeld).
Klik hier om naar het Samen Meten Dataportaal te gaan. Zoom dan in naar onze wijk en zoek onze sensor (zie afbeelding boven).
Kalibreren van de gegevens
Je kunt klikken op de sensor (LTD_47298): het duurt dan even (geduld hebben!) maar dan worden de data van de sensor getoond. In het venster kun je dan klikken (in het gele vlak onderin) op de ruwe data bij bv. de PM10 waarden. Dan zie je in de grafiek ook de ‘ruwe data’ van de sensor. In het kaartje rechts wordt voor de gekozen grafiek getoond wat het referentiestation is.
De gaten in de kalibratiegrafiek (blauwe lijn) ontstaan, omdat er veel gegevens nodig zijn om de kalibratie direct uit te voeren t.o.v. de officiële metingen. Soms komen de officiële metingen bijvoorbeeld net iets later beschikbaar. Dit zorgt ervoor dat er geen correctiefactor op dit uur kan worden bepaald, en wordt er dus een gat in de grafiek weergegeven. Overigens zie je in de grafiek dat onze sensor lager meet dan wat de gekalibreerde waarde aangeeft. De weergave op dit dataportaal loopt 1 tot 2 uur achter op de real-time data van de sensor.
We zijn nog maar kort in de lucht met deze sensor. We gaan het volgen wat de resultaten zijn bij verschillende weersomstandigheden. Ook moeten we nog het een en ander verder afregelen om de ‘plausibiliteits-score‘ (aantal sterren) omhoog te krijgen. Onze stokende buurmannen zijn met meivakantie, dus ook die effecten moeten we afwachten. En als ze weer in het land zijn, staan we ook niet te popelen om ze te vragen om die houtkachel aan te steken….
Normen luchtkwaliteit
Zoals we hiervoor beschreven hebben, moeten de meetwaarden van de sensor eerst gekalibreerd worden. Pas dan kun je ze gebruiken om te analyseren of de normen voor de luchtkwaliteit overschreden worden. Het gaat niet om incidentele piekwaarden, maar om 24 uurs- of jaargemiddelden. Op deze pagina meer over normen voor luchtkwaliteit.
De gegevens van één individuele sensor zeggen niet zo veel, een ruimer opgezet burgermeetnetwerk kan ook voor de officiële instanties een goed aanvulling zijn. Er zijn op diverse plaatsen in het land burgerluchtmeetnet initiatieven. Wij proberen te leren van hun ervaringen!
Behalve de kaart van het officiële Luchtmeetnet van het RIVM zijn er nog een aantal kaarten die je kunt bekijken en die elk op eigen wijze luchtmeetdata weergeven.
Zie ook ‘Luchtkwaliteit Nijmegen ondermaats‘
Links
Citizen Science Community Nijmegen – stichting citizen science Nijmegen (cscnijmegen.nl)
Donateurs gezocht voor uitbreiding netwerk van fijnstofmeters | in Elkaar Helpen op Nijmegen-Oost.nl
